Jak pobrać mocz u noworodka / niemowlęcia / małego dziecka?

Na prośbę pewnej młodej mamy :) 

Serdeczne pozdrowienia i podziękowania dla pani magister P. za cenne wskazówki :)

Pobieranie moczu u dzieci nie jest prostą sprawą zarówno z technicznego, jak i diagnostycznego punktu widzenia. Wynika to z kilku powodów, m.in. braku świadomej kontroli oddawania moczu (bez pampersów ani rusz) i trudności z zebraniem próbki o większej objętości  koniecznej do wykonania badania. A mówimy dopiero o wierzchołku góry lodowej.

Główna metoda pobierania moczu u noworodków i dzieci opiera się na wykorzystaniu specjalnych plastikowych woreczków z hipoalergiczną taśmą klejącą. Docelowo taki woreczek przykleja się do skóry dziecka, tak aby mocz do niego spływał. Taśma klejąca jest o tyle przystosowana do potrzeb dziecka, że mając właściwości hipoalergiczne, powoduje mniejsze podrażnienie skóry.

Gotowe woreczki można zakupić w aptece w cenie 1 - 2zł. Podczas mojej ekspedycji do apteki dowiedziałam się, że na rynku dostępne są woreczki uniwersalne (dla chłopca i dziewczynki), a także dedykowane dla poszczególnej płci. Oczywiście na ogół takie plastikowe woreczki są pakowane i sterylizowane (czyli są jałowe), ale zawsze nie zaszkodzi zaznaczyć w aptece, że życzymy sobie jałowego woreczka. Poniżej zamieszczam zdjęcia takich przykładowych woreczków wraz z opisem. 

Ok, zakupiliśmy odpowiedni plastikowy woreczek. Co dalej?

Otóż musimy odpowiednio przygotować nasze dziecko do badania :)

1. Na początku istotne jest prawidłowe nawodnienie naszego malucha. Nie mówię tutaj o specjalnym pojeniu malca i prowadzenia go do butelki jak do wodopoju, ale ważne jest, aby dziecko nie było odwodnione. Zależność jest prosta: dziecko odwodnione mniej i rzadziej siusia, co oprócz oczywistego faktu, że trzeba malca nawodnić, skutkuje tym, że trudniej będzie nam o zdobycie próbki moczu do badań.

      2. Kiedy nabierzemy podejrzeń, że nasz maluch niedługo będzie robić siusiu, należy umyć okolice narządów moczowo-płciowych (najlepiej wodą ze stosowanym środkiem myjącym) i dokładnie osuszyć.

3. Następnie umieszczamy woreczek wokół ujścia cewki moczowej – u dziewczynek wokół ujścia pochwy, u chłopców na prąciu (jest to zazwyczaj bardzo ładnie przedstawione na instrukcji w formie obrazkowej) i dokonujemy przymocowania woreczka poprzez dociskanie taśmy klejącej do krocza. Pojemniczek powinien tak być przymocowany, aby mocz mógł swobodnie spływać do woreczka.

4. Sprawdzamy zawartość pojemnika co 10-15 min czy zebrała się już odpowiednia ilość moczu.
W praktyce niejednokrotnie zdarza się tak, że gdy dziecko ma założony taki woreczek, nie chce oddać moczu albo oddaje go bardzo niewiele. Dlatego nie czekamy, aż maluch zapełni większość woreczka, lecz po uzyskaniu dostatecznej minimalnej ilości moczu (min. 10ml), odklejamy woreczek i szczelnie go zaklejamy.

5. Na uzyskany woreczek należy nakleić nalepkę z danymi dziecka i jak najszybciej przesłać na badania. Transport nie powinien trwać dłużej niż godzinę od pobrania.

Ważne jest, aby w trakcie pobierania moczu u dziecka zachować wszelkie możliwe zasady higieny:
- przed przyklejeniem woreczka umyć ręce wodą z mydłem,
- w momencie przyklejania woreczka starać się nie dotknąć wewnętrznej części woreczka ani brzegów jego otworu,
- przetransportować próbkę w możliwie najkrótszym czasie do badania do laboratorium.

Dlaczego to jest takie istotne?
Bo nie przestrzegając tych zasad zwiększamy prawdopodobieństwo zanieczyszczenia próbki, np. bakteriami, powodując powstanie wyników fałszywie dodatnich (czyli np. stwierdzenia obecności bakterii w moczu). Powoduje to z kolei konieczność powtórzenia badania, czyli całą zabawę trzeba będzie zaczynać od nowa ;-)

Należy jednak zaznaczyć, że mimo stosowania jałowych woreczków na mocz i zachowania odpowiednich zasad pobierania moczu u dzieci, nie zawsze da się uniknąć zanieczyszczenia próbki. Często konieczne jest kilkakrotne pobieranie próbek moczu, aby wyeliminować wystąpienie wcześniej wspomnianego wyniku fałszywie dodatniego.

Dobrze jest także przygotować sobie zapasowy woreczek na mocz w razie sytuacji, gdy nie udało nam się prawidłowo pobrać próbki moczu u naszego szkraba. 

Jeżeli dziecko jest starsze, można spróbować pobrać mocz tak jak u dorosłych. Ważne jest tylko, aby malucha właściwie poinstruować i pamiętać o podstawowych zasadach higieny. Gdy maluch zasygnalizuje, że chce siusiu, należy wręczyć mu przygotowany wcześniej pojemnik, a w momencie gdy dziecko zwróci nam swoją próbkę, dobrze się upewnić czy to naprawdę próbka moczu a nie woda z kranu ;-)